Spis treści:
W tym artykule wspólnie przyjrzymy się, czym dokładnie jest profil absolwenta, dlaczego jest tak ważny i jak my – nauczyciele i rodzice – możemy współpracować, aby pomóc naszym dzieciom go osiągnąć. To podróż od teorii zapisanej w dokumentach do praktyki, która dzieje się każdego dnia w szkolnej ławce i w domu. Zrozumienie tego konceptu to klucz do świadomego wspierania rozwoju dziecka, które poradzi sobie nie tylko na egzaminie ósmoklasisty, ale przede wszystkim w dorosłym życiu.
Dlaczego w ogóle mówimy o „profilu absolwenta”? Geneza i cel idei
Pojęcie „profilu absolwenta” może brzmieć nieco abstrakcyjnie. Kojarzy się z dokumentami strategicznymi i ministerialnymi rozporządzeniami. W rzeczywistości jednak jego korzenie sięgają bardzo praktycznej potrzeby: odpowiedzi na zmiany cywilizacyjne i gospodarcze. Szkoła przestała być miejscem, gdzie jedynie przekazuje się encyklopedyczną wiedzę. Dziś jej zadaniem jest kształtowanie kompetencji, które pozwolą młodym ludziom elastycznie adaptować się do nowych wyzwań.
Od świadectwa z paskiem do człowieka gotowego na przyszłość
Przez dekady miarą sukcesu ucznia było świadectwo – im wyższa średnia i więcej czerwonych pasków, tym lepiej. Skupialiśmy się na wiedzy deklaratywnej, czyli zdolności do odtworzenia faktów, dat, wzorów i definicji. Oczywiście, solidna podstawa merytoryczna jest niezbędna, jednak dzisiejszy rynek pracy i życie społeczne wymagają czegoś więcej. Informacje są na wyciągnięcie ręki w każdym smartfonie; prawdziwą walutą stała się umiejętność ich znajdowania, krytycznej oceny, przetwarzania i wykorzystywania do rozwiązywania problemów.
Profil absolwenta to próba systemowego opisania tego „czegoś więcej”. To wizja młodego człowieka, który jest nie tylko „napełniony” wiedzą, ale jest także:
- Kreatywny i innowacyjny: potrafi myśleć nieszablonowo i szukać nowych rozwiązań.
- Samodzielny w uczeniu się: wie, jak się uczyć, i chce to robić przez całe życie.
- Świadomy społecznie i obywatelsko: rozumie swoje prawa i obowiązki, jest empatyczny i potrafi współpracować.
- Odporny psychicznie: radzi sobie ze stresem, porażkami i niepewnością.
- Sprawny cyfrowo: świadomie i bezpiecznie korzysta z nowoczesnych technologii.
Ta zmiana perspektywy jest fundamentalna. Zamiast pytać „Co uczeń wie?”, zaczynamy pytać: „Co uczeń potrafi zrobić ze swoją wiedzą?”.
Co mówi prawo? Podstawa programowa jako fundament
Idea profilu absolwenta nie jest jedynie luźną koncepcją pedagogiczną – jest ona głęboko zakorzeniona w polskim systemie oświaty. Jej formalnym wyrazem jest podstawa programowa kształcenia ogólnego. To dokument, który określa obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania. W preambule do podstawy programowej dla szkoły podstawowej czytamy, że jej nadrzędnym celem jest „rozwój osobowy ucznia, który zakłada wprowadzanie go w świat wartości i przygotowanie do życia w społeczeństwie” (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, 2017).
Dokument ten jasno wskazuje, że szkoła ma za zadanie kształtować postawy i wartości, takie jak uczciwość, odpowiedzialność, szacunek dla innych i poczucie własnej wartości. To właśnie te elementy, w połączeniu z wiedzą i umiejętnościami, tworzą spójny profil absolwenta szkoły podstawowej. Nie jest to więc opcjonalny dodatek, ale centralny cel całego procesu edukacyjnego, do którego realizacji zobowiązana jest każda szkoła w Polsce.
Kluczowe kompetencje, czyli co powinien umieć i wiedzieć absolwent?
Skoro wiemy już, dlaczego profil absolwenta jest tak ważny, przejdźmy do konkretów. Co dokładnie składa się na ten idealny obraz ucznia kończącego szkołę podstawową? Choć każda szkoła może tworzyć własne, uszczegółowione profile, wszystkie opierają się na wspólnym fundamencie, którym są kompetencje kluczowe.
Osiem kompetencji kluczowych Unii Europejskiej – uniwersalny drogowskaz
Polska, jako członek Unii Europejskiej, opiera swoją podstawę programową na zaleceniach dotyczących kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. To osiem obszarów, które uznano za niezbędne dla samorealizacji, rozwoju osobistego, aktywnego obywatelstwa, integracji społecznej i zatrudnienia. Stanowią one swoistą mapę drogową dla edukacji.
Oto one, wraz z praktycznym wyjaśnieniem, co oznaczają dla ucznia kończącego ósmą klasę:
Porozumiewanie się w języku ojczystym: To znacznie więcej niż poprawna gramatyka i ortografia. Absolwent powinien umieć jasno formułować myśli w mowie i piśmie, argumentować swoje stanowisko, słuchać ze zrozumieniem i interpretować różne teksty – od literatury pięknej po instrukcję obsługi. Przykład z życia: Dziecko potrafi napisać przekonującego maila do samorządu uczniowskiego w sprawie nowej inicjatywy lub streścić rodzicom skomplikowany artykuł, który przeczytało w internecie.
Porozumiewanie się w językach obcych: W globalnym świecie to absolutna podstawa. Uczeń powinien być w stanie porozumieć się w prostych sytuacjach życiowych w co najmniej jednym języku obcym. Chodzi o przełamanie bariery komunikacyjnej, a nie bezbłędne stosowanie wszystkich czasów gramatycznych. Przykład z życia: Absolwent potrafi zapytać o drogę podczas wakacji za granicą lub zrozumieć główny przekaz anglojęzycznego filmu na YouTube.
Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne: To umiejętność logicznego myślenia, analizowania danych i rozumienia świata przyrody. Absolwent powinien potrafić zastosować matematykę w codziennych sytuacjach (np. obliczyć odsetki od kieszonkowego) oraz rozumieć podstawowe zjawiska fizyczne, chemiczne czy biologiczne. Przykład z życia: Uczeń potrafi ocenić, która promocja w sklepie jest naprawdę opłacalna, lub wyjaśnić, dlaczego zimą dzień jest krótszy.
Kompetencje informatyczne: To nie tylko obsługa komputera, ale świadome, krytyczne i bezpieczne poruszanie się w cyfrowym świecie. Absolwent powinien umieć wyszukiwać i weryfikować informacje, chronić swoją prywatność w sieci i korzystać z narzędzi cyfrowych do nauki i współpracy. Przykład z życia: Dziecko potrafi odróżnić fake newsa od wiarygodnej informacji i wie, jakich danych nie należy udostępniać w mediach społecznościowych.
Umiejętność uczenia się: Być może najważniejsza ze wszystkich kompetencji. To świadomość własnego procesu uczenia się, umiejętność organizowania sobie pracy, wyznaczania celów i szukania pomocy, gdy jest potrzebna. To motor napędowy rozwoju przez całe życie. Przykład z życia: Uczeń, przygotowując się do sprawdzianu, potrafi zidentyfikować swoje słabe strony i samodzielnie poszukać dodatkowych materiałów, które pomogą mu je zrozumieć.
Kompetencje społeczne i obywatelskie: To zdolność do efektywnej współpracy w grupie, rozwiązywania konfliktów, empatii i rozumienia zasad funkcjonowania demokracji. Absolwent powinien być świadomym obywatelem, który szanuje różnorodność i potrafi wziąć odpowiedzialność za swoje otoczenie. Przykład z życia: Dziecko angażuje się w wolontariat, potrafi pracować nad projektem w zespole, w którym każdy ma inne zdanie, i rozumie, dlaczego udział w wyborach (nawet tych szkolnych) jest ważny.
Inicjatywność i przedsiębiorczość: To postawa proaktywna – zdolność do przekuwania pomysłów w czyny. Chodzi o kreatywność, planowanie, podejmowanie ryzyka i dążenie do celu. Nie chodzi tylko o zakładanie firmy, ale o realizację dowolnego projektu, od organizacji zbiórki charytatywnej po zaplanowanie wycieczki rowerowej. Przykład z życia: Grupa uczniów sama wpada na pomysł i organizuje w szkole dzień gier planszowych, dbając o wszystkie szczegóły.
Świadomość i ekspresja kulturalna: To rozumienie i docenianie różnych form sztuki i kultury – od muzyki i teatru po lokalne tradycje. Absolwent powinien być otwarty na kulturę, potrafić wyrażać siebie poprzez twórczość i rozumieć dziedzictwo kulturowe jako ważny element tożsamości. Przykład z życia: Dziecko chętnie chodzi do muzeum, potrafi opowiedzieć o swoich odczuciach po obejrzeniu filmu lub samo próbuje pisać wiersze czy grać na instrumencie.
To nie tylko wiedza – rola postaw i wartości
Jak widać, kompetencje kluczowe to mieszanka wiedzy, umiejętności i – co niezwykle istotne – postaw. Wiedza to „wiem co”, umiejętności to „wiem jak”, a postawy to „chcę i wierzę, że warto”. Można znać zasady demokracji (wiedza), umieć przeprowadzić głosowanie (umiejętność), ale dopiero postawa obywatelska sprawi, że zechcemy zaangażować się w życie społeczne.
Dlatego w profilu absolwenta tak duży nacisk kładzie się na kształtowanie charakteru. Chcemy, aby młody człowiek był nie tylko sprawny intelektualnie, ale także uczciwy, odpowiedzialny, empatyczny i odważny. To wartości, których nie da się nauczyć na jednej lekcji. Kształtują się one przez lata, poprzez przykład nauczycieli i rodziców, przez atmosferę w szkole i w domu, przez dyskusje na trudne tematy i przez codzienne wybory.
Wyzwania i realia, czyli droga od teorii do praktyki
Sama idea profilu absolwenta jest szlachetna i potrzebna. Jednak jej realizacja w codziennej praktyce szkolnej napotyka na liczne wyzwania. Jako nauczyciel widzę je każdego dnia i wiem, że rodzice również je odczuwają. Zrozumienie tych trudności jest pierwszym krokiem do ich pokonania.
Presja egzaminacyjna a holistyczny rozwój
Największym wyzwaniem jest konflikt między dążeniem do holistycznego rozwoju ucznia a presją związaną z egzaminem ósmoklasisty. Egzamin, z natury rzeczy, sprawdza głównie wiedzę i umiejętności mierzalne, które łatwo zamknąć w arkuszu testowym. Trudno w ten sposób ocenić kreatywność, kompetencje społeczne czy inicjatywność.
W efekcie szkoły i uczniowie często koncentrują się na przedmiotach egzaminacyjnych, a cenne lekcje muzyki, plastyki czy techniki bywają traktowane po macoszemu. Istnieje ryzyko, że pogoń za procentami z egzaminu przysłoni nadrzędny cel, jakim jest wszechstronne przygotowanie dziecka do życia. To pułapka, w którą bardzo łatwo wpaść, a która wypacza sens edukacji.
Rola nauczyciela – mentor czy realizator programu?
Nauczyciele stoją przed ogromnym wyzwaniem. Z jednej strony mają realizować przeładowaną podstawę programową i przygotować uczniów do egzaminów. Z drugiej – oczekuje się od nich, by byli tutorami, mentorami, coachami, którzy rozwijają pasje i kształtują postawy. Często brakuje im na to czasu, zasobów, a czasem także odpowiedniego wsparcia systemowego i szkoleń.
Kształtowanie kompetencji kluczowych wymaga pracy metodami aktywnymi: projektem, debatą, eksperymentem. To wszystko jest znacznie bardziej czasochłonne niż tradycyjny wykład. Nauczyciel, który chce pracować nowocześnie, musi włożyć w to ogromny wysiłek, często wykraczający poza standardowe obowiązki. Bez systemowego odciążenia i docenienia tej pracy, realizacja profilu absolwenta będzie zależeć głównie od pasji i determinacji pojedynczych pedagogów.
Jak szkoła może wspierać kształtowanie profilu absolwenta?
Mimo tych trudności, dobra szkoła może i powinna aktywnie pracować nad realizacją profilu absolwenta. Nie dzieje się to automatycznie. Wymaga to świadomych i zaplanowanych działań na wielu poziomach:
- Kultura organizacyjna: Szkoła powinna promować atmosferę wzajemnego szacunku, bezpieczeństwa i otwartego dialogu. Uczniowie muszą czuć, że ich głos jest ważny.
- Metody nauczania: Nauczyciele powinni być zachęcani i szkoleni do stosowania metod, które angażują uczniów, uczą ich współpracy i krytycznego myślenia.
- Oferta zajęć dodatkowych: Kółka zainteresowań, wolontariat, projekty międzynarodowe – to doskonałe pole do rozwijania pasji i kompetencji miękkich.
- System oceniania: Ocenianie powinno być procesem, który wspiera ucznia w rozwoju, a nie tylko go etykietuje. Ważna jest informacja zwrotna, która mówi uczniowi nie tylko „co zrobił źle”, ale także „jak może to poprawić”.
- Współpraca z rodzicami: Szkoła powinna traktować rodziców jak partnerów w procesie wychowawczym, regularnie informując o postępach dziecka nie tylko w nauce, ale także w rozwoju społecznym i osobistym.
Jak rodzice mogą wspierać rozwój dziecka zgodnie z profilem absolwenta?
Rola szkoły jest kluczowa, ale bez aktywnego udziału rodziców nawet najlepszy program edukacyjny nie przyniesie pełni owoców. Dom jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem, w którym dziecko kształtuje swoje postawy i uczy się świata. Co konkretnie możemy zrobić jako rodzice, aby wesprzeć nasze dzieci w osiąganiu kompetencji z profilu absolwenta?
Rozmowa to podstawa – budowanie świadomości
Najważniejszym narzędziem jest rozmowa. Nie odpytywanie z lekcji, ale autentyczne, pełne ciekawości rozmowy o tym, co dziecko przeżyło, czego się nauczyło, co je zaciekawiło, a co zdenerwowało. Pytajmy nie tylko „Co dziś było w szkole?”, ale też:
- „Nad czym ciekawym dziś pracowaliście w grupie?” (wspieranie kompetencji społecznych)
- „Czy dowiedziałeś/aś się dziś czegoś, co cię zaskoczyło?” (rozwijanie ciekawości poznawczej)
- „Czy miałeś/aś dziś okazję komuś pomóc?” (kształtowanie empatii)
- „Co było dla ciebie najtrudniejsze i jak sobie z tym poradziłeś/aś?” (budowanie odporności psychicznej)
Takie rozmowy pokazują dziecku, że cenimy nie tylko oceny, ale cały proces jego rozwoju. Uczą je także refleksji nad własnym doświadczeniem, co jest fundamentem umiejętności uczenia się.
Pasje i zainteresowania – więcej niż hobby
Wspierajmy pasje naszych dzieci, nawet jeśli wydają nam się nietypowe lub niepraktyczne. Gra na ukulele, programowanie gier, wolontariat w schronisku dla zwierząt czy kręcenie filmików na TikToka – to wszystko są niezwykle cenne pola do rozwoju. Dziecko, realizując swoje pasje, uczy się wytrwałości, planowania, rozwiązywania problemów i często współpracy. To kwintesencja inicjatywności i przedsiębiorczości.
Nie chodzi o to, by zapisywać dziecko na dziesięć różnych zajęć dodatkowych. Chodzi o to, by dać mu przestrzeń i akceptację do poszukiwania tego, co je naprawdę kręci, i wspierać je w tym, nawet jeśli po drodze pięć razy zmieni zdanie.
Lista Działań: Praktyczne wskazówki dla rodziców
Oto kilka konkretnych działań, które każdy rodzic może wdrożyć, aby wspierać rozwój kompetencji kluczowych u swojego dziecka:
- Wspólne planowanie: Planujcie razem weekendowe wyjazdy, domowy budżet na drobne wydatki czy harmonogram obowiązków. To uczy odpowiedzialności, zarządzania czasem i podstaw matematyki w praktyce.
- Zachęcanie do czytania dla przyjemności: Czytajcie razem, rozmawiajcie o książkach, podsuwajcie dziecku lektury zgodne z jego zainteresowaniami. To rozwija wyobraźnię, słownictwo i empatię.
- Krytyczne korzystanie z mediów: Oglądajcie razem wiadomości lub popularne programy i dyskutujcie o nich. Pytajcie: „Kto to mówi? Dlaczego? Jaki ma w tym cel? Czy ta informacja jest wiarygodna?”. To uczy krytycznego myślenia i kompetencji cyfrowych.
- Dawanie autonomii: Pozwólmy dziecku na samodzielne podejmowanie decyzji adekwatnych do jego wieku – od wyboru ubrania po sposób odrobienia pracy domowej. Pozwólmy mu też popełniać błędy i ponosić ich naturalne konsekwencje. To buduje samodzielność i odpowiedzialność.
- Angażowanie w prace domowe: Traktujmy obowiązki domowe nie jako karę, ale jako naturalny wkład w życie rodziny. To uczy współpracy, systematyczności i szacunku do wspólnego dobra.
- Odkrywanie kultury: Chodźcie razem do teatru, na koncerty, do muzeum, ale też odkrywajcie lokalne tradycje i historię. To buduje świadomość i ekspresję kulturalną.
- Bycie przykładem: Dzieci uczą się przez obserwację. Jeśli my sami jesteśmy ciekawi świata, czytamy, angażujemy się społecznie i z szacunkiem odnosimy się do innych, dajemy im najlepszą lekcję, jaką mogą otrzymać.
Najważniejsze wnioski
- Profil absolwenta to nie tylko wiedza: To kompleksowy zestaw kompetencji, postaw i wartości, które mają przygotować dziecko do życia w dynamicznie zmieniającym się świecie.
- Fundamentem są kompetencje kluczowe: Osiem obszarów zdefiniowanych przez Unię Europejską, takich jak umiejętność uczenia się, kompetencje społeczne czy inicjatywność, stanowi drogowskaz dla nowoczesnej edukacji.
- Cel jest zapisany w prawie: Polska podstawa programowa jasno określa holistyczny rozwój ucznia jako nadrzędny cel kształcenia w szkole podstawowej.
- Realizacja napotyka na wyzwania: Presja egzaminacyjna i ograniczenia systemowe utrudniają pełne wdrożenie idei profilu absolwenta w codziennej praktyce szkolnej.
- Współpraca dom-szkoła jest kluczowa: Sukces w kształtowaniu profilu absolwenta zależy od partnerskiej współpracy nauczycieli i rodziców, którzy wspólnie wspierają dziecko w jego wszechstronnym rozwoju.
- Rola rodzica jest nie do przecenienia: Poprzez rozmowę, wspieranie pasji i codzienne, świadome działania, rodzice mogą w ogromnym stopniu przyczynić się do rozwoju kluczowych kompetencji swoich dzieci.
Profil absolwenta szkoły podstawowej to znacznie więcej niż modny termin pedagogiczny. To mapa, która pokazuje nam, dokąd zmierzamy w edukacji. To inwestycja w kapitał ludzki i społeczny, która zaprocentuje za 10, 15 i 20 lat. Dzieci, które dziś kończą szkołę podstawową, będą pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją, i rozwiązywać problemy, których dziś nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić.
Dlatego właśnie tak ważne jest, abyśmy wyposażyli je nie w walizkę pełną faktów, ale w zestaw uniwersalnych narzędzi: ciekawość, kreatywność, umiejętność współpracy i, co najważniejsze, zdolność do nieustannego uczenia się. Kształtowanie profilu absolwenta to wspólne zadanie dla całej społeczności – szkoły, rodziców i samych uczniów. To proces trudny, pełen wyzwań, ale dający ogromną satysfakcję. Bo jego ostatecznym celem jest wychowanie mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi, gotowych budować lepszą przyszłość dla siebie i dla nas wszystkich.
Często zadawane pytania (FAQ)
Czy „profil absolwenta” to tylko kolejna urzędnicza nowinka, która nic nie zmieni?
Rzeczywiście, w edukacji pojawia się wiele nowych terminów. Jednak profil absolwenta to coś więcej – to próba głębokiej zmiany filozofii myślenia o szkole. Zamiast skupiać się wyłącznie na pytaniu „Co uczeń zapamiętał na sprawdzian?”, staramy się odpowiedzieć na pytanie: „Jakim człowiekiem staje się uczeń i jak poradzi sobie w życiu?”.
Celem nie jest stworzenie kolejnego dokumentu do segregatora, ale realne przestawienie akcentów z encyklopedycznej wiedzy na praktyczne umiejętności, takie jak współpraca, kreatywność i samodzielne myślenie. To drogowskaz dla nauczycieli, który ma im pomóc w planowaniu lekcji tak, aby nie tylko realizowały program, ale też rozwijały te uniwersalne kompetencje.
Jak to wszystko ma się do egzaminu ósmoklasisty, który i tak sprawdza głównie wiedzę?
Istnieje napięcie między holistycznym podejściem profilu absolwenta a wymaganiami egzaminacyjnymi. Nie da się ukryć, że egzamin w obecnej formie promuje wiedzę przedmiotową.
Jednak dobre przygotowanie do egzaminu i rozwijanie kompetencji kluczowych nie muszą się wykluczać. Wręcz przeciwnie:
Krytyczne myślenie i rozumienie tekstu, kluczowe w profilu, to umiejętności niezbędne do rozwiązania zadań egzaminacyjnych, zwłaszcza z języka polskiego.
Umiejętność rozwiązywania problemów jest fundamentem zadań matematycznych, które wymagają czegoś więcej niż tylko podstawienia liczb do wzoru.
Samodzielność w uczeniu się pomaga dziecku efektywniej organizować sobie powtórki i zarządzać stresem przed egzaminem.
Szkoła ma za zadanie znaleźć złoty środek: solidnie przygotować uczniów do egzaminu, ale jednocześnie pokazać im, że edukacja to coś znacznie więcej niż tylko punkty rekrutacyjne.
Skoro oceny nie są najważniejsze, to jak mam wiedzieć, czy moje dziecko robi postępy?
Profil absolwenta nie oznacza rezygnacji z oceniania. Zmienia jednak jego cel. Zamiast być jedynie etykietą („jesteś czwórkowy”), ocena ma stać się informacją zwrotną, która pomaga w dalszym rozwoju. Coraz większą wagę przykłada się do oceniania kształtującego, które obejmuje:
Ocenę opisową: Szczególnie w młodszych klasach, ale jej elementy są cenne na każdym etapie. Dobra ocena opisowa mówi nie tylko o tym, co uczeń umie, ale także nad czym powinien popracować i jak może to zrobić.
Informację zwrotną od nauczyciela: Wskazówki typu „Świetnie połączyłeś fakty, ale następnym razem spróbuj mocniej uzasadnić swoją tezę” są dla ucznia cenniejsze niż sama cyfra.
Samoocenę i ocenę koleżeńską: Uczenie dzieci refleksji nad własną pracą i konstruktywnego oceniania pracy innych to ważny element kompetencji uczenia się.
Jako rodzic, warto na wywiadówce pytać nauczyciela nie tylko „Jakie oceny ma moje dziecko?”, ale również „W czym jest mocne? Nad czym powinniśmy popracować w domu? Jak rozwija się w relacjach z rówieśnikami?”.
Czy szkoła, skupiając się na „kompetencjach miękkich”, nie zaniedba solidnej, konkretnej wiedzy?
To fałszywa alternatywa. Kompetencje są budowane na fundamencie wiedzy. Nie można myśleć krytycznie o historii, nie znając faktów historycznych. Nie da się kreatywnie rozwiązywać problemów matematycznych, nie znając wzorów i reguł.
Różnica polega na podejściu. Zamiast traktować wiedzę jako cel sam w sobie (nauczyć się, zdać, zapomnieć), traktujemy ją jako surowiec do myślenia. Celem jest, aby uczeń nie tylko znał datę bitwy pod Grunwaldem, ale także potrafił, na podstawie różnych źródeł, przeanalizować jej przyczyny i skutki, ocenić perspektywę różnych stron konfliktu i odnieść te mechanizmy do współczesnych wydarzeń. Wiedza staje się więc narzędziem do rozumienia świata, a nie zbiorem danych do zapamiętania.
Moje dziecko jest nieśmiałe/ma trudności w grupie. Jak profil absolwenta może mu pomóc?
To właśnie jeden z obszarów, na które profil absolwenta kładzie szczególny nacisk. Kompetencje społeczne – czyli umiejętność współpracy, komunikacji, empatii i rozwiązywania konfliktów – są uznawane za absolutnie fundamentalne.
Szkoła, która świadomie realizuje założenia profilu, będzie stwarzać ku temu wiele okazji, na przykład poprzez:
Pracę metodą projektu: Uczniowie w małych grupach realizują zadania, które wymagają podziału obowiązków, wspólnego podejmowania decyzji i prezentacji efektów. To naturalne pole do nauki współpracy.
Lekcje wychowawcze: Skupione na rozmowach o emocjach, relacjach, radzeniu sobie z konfliktem i stresem.
Działania wolontariackie i społeczne: Angażowanie się w pomoc innym buduje empatię i poczucie sprawczości.
Pozycję nauczyciela-moderatora: Nauczyciel, zamiast być tylko wykładowcą, staje się osobą, która pomaga grupie się zorganizować, wspiera w rozwiązywaniu sporów i dba o to, by każdy głos w zespole został usłyszany.
Dla dziecka z trudnościami jest to bezpieczne środowisko do ćwiczenia tych umiejętności pod okiem dorosłych, co jest bezcennym kapitałem na przyszłość.
W poniższym filmie znajdziesz dyskusję na temat tego, jak edukacja bez tradycyjnych stopni może wspierać rozwój ucznia, co jest jednym z praktycznych aspektów związanych z profilem absolwenta.
Edukacja bez ocen z perspektywy ucznia – wybawienie czy wyzwanie?
Źródła
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. (Dz.U. 2017 poz. 356). Dostępne na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych: isap.sejm.gov.pl
