Zabezpieczenie pojazdów na miejscu zdarzenia – zatrzymaj, wyłącz, zabezpiecz
Cel i zakres
W tej lekcji nauczysz się, jak prawidłowo zabezpieczyć pojazdy na miejscu zdarzenia, zarówno jako uczestnik, jak i świadek. Dowiesz się, jak używać hamulca postojowego, ustawić pojazd na odpowiednim biegu, odciąć zapłon oraz – w przypadku aut elektrycznych – jak bezpiecznie zareagować, stosując procedurę „kluczyk EV” (czyli dezaktywację wysokiego napięcia).
Wymagania wstępne
- Znajomość podstawowych czynności obsługi pojazdu: użycie hamulca postojowego, zmiana biegów, włączanie/wyłączanie zapłonu.
- Ogólna wiedza o pojazdach elektrycznych (EV) – czym się różnią od aut spalinowych.
- Podstawowa wiedza o zachowaniu się po zdarzeniu drogowym (zgodnie z art. 44 PoRD).
Wyjaśnienie teoretyczne
1. Po co zabezpieczać pojazdy?
Pojazd, który uczestniczył w zdarzeniu drogowym, może dalej się toczyć, zapalić lub stwarzać inne zagrożenia. Zabezpieczenie go chroni nie tylko uczestników wypadku, ale także inne osoby – kierowców, pieszych, ratowników.
2. Trzy kroki dla bezpieczeństwa
- Zatrzymaj i zabezpiecz pojazd fizycznie:
- Zaciągnij hamulec postojowy (tzw. ręczny) – zarówno w pojazdach z manualną, jak i automatyczną skrzynią biegów.
- Ustaw bieg:
- w skrzyni manualnej – wrzuć 1. bieg (lub wsteczny, jeśli pojazd stoi z górki).
- w automacie – ustaw na P (park).
- Wyłącz zapłon:
- Przekręć kluczyk lub naciśnij przycisk START/STOP – zależnie od typu auta.
- Upewnij się, że wszystkie kontrolki zgasły.
- Odłącz źródło zasilania, jeśli to możliwe:
- W autach spalinowych – wyjęcie kluczyka wystarczy.
- W autach elektrycznych – stosujemy procedurę „kluczyk EV”.
3. Procedura „kluczyk EV” – dezaktywacja wysokiego napięcia
Pojazdy elektryczne mają nie tylko tradycyjny akumulator 12V, ale także baterie wysokiego napięcia (nawet 800V!). Te ostatnie mogą być bardzo niebezpieczne po kolizji. Dlatego tak ważne jest ich wyłączenie – najlepiej przez:
- Zabranie kluczyka poza pojazd (co najmniej 5 metrów od auta).
- Upewnienie się, że pojazd wyłączył się (brak dźwięku, brak kontrolek).
- Niepróbowanie odłączania akumulatorów ręcznie – to zadanie dla ratowników.
Art. 44 ust. 2 PoRD: „Uczestnik wypadku drogowego jest obowiązany m.in. nie podejmować czynności, które mogą pogorszyć stan bezpieczeństwa na drodze.”
ASCII – zabezpieczenie pojazdu po zdarzeniu:
[ Samochód z uszkodzoną maską ]
_____
/_||_`.__
( _ _ _
=`-(_)--(_)-'
✓ Hamulec postojowy zaciągnięty
✓ Bieg: 1 lub P
✓ Kluczyk zabrany / EV dezaktywowany
✓ Pojazd nie stacza się, nie pracuje silnik
Przykłady praktyczne
Scenariusz 1: Pojazd z automatem po kolizji
Sytuacja: Kierowca zostawia auto z włączonym silnikiem i skrzynią biegów w pozycji N (neutral). Pojazd stoi na lekkim spadku.
Poprawne zachowanie: Wciskasz hamulec, wrzucasz P, wyłączasz zapłon, zaciągasz hamulec postojowy. Auto się nie stoczy.
Błąd: Brak zmiany na P, silnik zostaje włączony, pojazd zaczyna się toczyć, stwarzając nowe zagrożenie.
Scenariusz 2: Auto spalinowe na wzniesieniu
Sytuacja: Po uderzeniu auto zatrzymuje się na lekkim podjeździe. Kierowca zapomina o zaciągnięciu ręcznego.
Poprawne zachowanie: Hamulec postojowy, wrzucenie 1. biegu lub wstecznego (jeśli cofnięte), zapłon wyłączony, kluczyk wyjęty.
Błąd: Brak hamulca postojowego – auto zaczyna się staczać.
Scenariusz 3: Pojazd elektryczny po stłuczce
Sytuacja: EV uderza w barierkę. Nie ma ognia, ale czuć lekki zapach spalenizny.
Poprawne zachowanie: Zabrany kluczyk poza pojazd (5 m+), nie dotykasz wnętrza pojazdu, nie próbujesz niczego odłączać.
Błąd: Próbujesz „wyłączyć” auto przyciskiem w środku, dotykając potencjalnie uszkodzonych układów – ryzyko porażenia.
Najczęstsze błędy kursantów
- Niezaciąganie hamulca postojowego po zatrzymaniu pojazdu.
- Pozostawienie auta z włączonym silnikiem.
- Nieustawienie biegu (lub P) – auto się stacza.
- Nieświadomość, że EV po kolizji może być niebezpieczny mimo braku widocznych uszkodzeń.
- Próby manipulacji przy elektryce bez odpowiedniej wiedzy i sprzętu.
Tipy instruktora
- Zapamiętaj skrót Z-B-H: Z – zapłon wyłącz, B – bieg/P ustaw, H – hamulec postojowy zaciągnij.
- EV = Nie Dotykaj: jeśli nie jesteś przeszkolony – zostaw to służbom.
- Sprawdź, czy auto nie toczy się – popatrz na otoczenie (np. czy auto zmienia pozycję względem znaku, bariery).
- Nie szarp pojazdu ani nie próbuj go przesunąć samodzielnie.
Podsumowanie
Zabezpieczenie pojazdu po zdarzeniu to nie „dodatek” – to podstawowy element bezpieczeństwa na miejscu wypadku. Kluczowe czynności to zaciągnięcie hamulca postojowego, ustawienie odpowiedniego biegu (lub trybu P) oraz wyłączenie zapłonu. W przypadku pojazdów elektrycznych trzeba dodatkowo odsunąć kluczyk – procedura „kluczyk EV” – i zachować dystans. Nie próbuj samodzielnie odłączać żadnych elementów. Świadome działanie może zapobiec kolejnemu nieszczęściu.